Konulara göre atasözleri kullanmayı becerebilen insanlar, şüphesiz sahip oldukları bu beceriyle sosyal ortamlarında oldukça dikkat çeken insanlar olmaya devam edeceklerdir. Geçmişten günümüze kadar farklı sosyo-ekonomik karışımlarla harmanlanarak günümüze kadar gelen ve hala eski canlılığını koruyan bu sözler, çoğu zaman söylenilmek istenileni en kısa yoldan ifade eden kavramlardır. Atasözleri bilen insan geçmişini de bilen insandır. Belki de bu yüzdendir ki son zamanlarda bu kişilerin sayısı epeyce azalmıştır. Toplumun düşünlerini ve duygularını en net şekilde yansıtan bu sözler aynı zamanda söylenilen kişide durup da bir düşünmeye de sebep olur. Tam anlamıyla bir ders çıkarma üzerine kurulu bu sözler, açıklanan cümlelerin belki de en önemli şahitleridir.
En Güzel Atasözleri
En güzel atasözleri, kullanmasını bilen kişide güzel duran atasözleridir. Öyle herkes kolay kolay kullanamaz bunları. İllaki bir yeri bir zamanı ve bir adabı vardır bu sözleri kullanmak için. Taşı gediğine koyarcasına kullanılır çoğu zamanda. Ancak düşüncelerin en net açıklanma biçimidir. İçinde o toplumun yaşanmışlığı vardır acısıyla da tatlısıyla da. Yüzyıllardır bu coğrafyada birbirine kenetlenmiş olarak yaşayan toplumumuzun her atasözü elbette ki güzeldir. Ancak en güzel atasözü yerinde ve vaktinde söylenendir.
Kısa Atasözleri
Kısa atasözleri, duyguları belki de en net bir şekilde yansıtan sözlerdir. İnanç ve kültür yapısını oluşturan konularına göre atasözleri halkın ortak duygu ve düşüncelerinin haricinde ortak duyguları da yansıtır. Belki de bu yüzden en kısa cümlelere sığdırılan binlerce anlam, o kadar basit olarak kısa cümlelerle ifade edilmektedir. Topluma mal olan, bu sözler derin bir mantık süzgecinden geçmektedir. Uzun cümlelere ihtiyaç duyulmadan kullanılan bu sözler, ifade edilmek istenilen düşünceleri en net biçimde karşısındaki insana vermektedir.
Uzun Atasözleri
Uzun atasözleri yüzyıllardır aynı şekilde kullanılmaya devam etse de bu sözler hiçbir şekilde deforme olmadan günümüze kadar gelmiştir. Toplumun ortak malı atfedilen bu sözlerde önemli olan şey cümlelerinin uzun olmasındansa anlamının oldukça zengin olmasıdır. Birden fazla anlama gelebilen atasözleri, kullanıldığı yere göre de anlam olarak farklılaşabilmektedir. Bu yüzden çok sık rastlanmaz uzun yapıda atasözlerine. Tüm birikimi bu kadar net ifade edebilen bir toplum zaten hiç ihtiyaç duymamıştır uzun ve süslü yapıdaki cümlelere. Bu yüzden sadece bir cümleyle anlatılır her şey.
Anlamlı Atasözleri
Yüzyıllardır bu toplumda birikmişleri yansıtan atasözlerinin şüphesiz ki hepsi anlamlıdır. Bu kadar basit ifadelerle anlatılabilen bütün meramlar, karşı tarafa aktarılmak istenilen tecrübenin en büyük avantajıdır. Çoğu zaman üç kelimeyle bile özetlenebilen bu durum, karşı tarafın uzun uzun düşünmesine dahi sebep olur. İçinde bir kelime dahi değişse farklı anlamlara gelebilecek olan atasözleri bu açıdan dokunulmazdır da. Cümlelerin sıralanışı asla değişmese de kelime yapıları mutlaka değişmiştir zaman içinde. Ancak bu durum atasözleri için doğal bir sürecin en önemli sonucudur. Hem teknolojik gelişmelerden hem de mevcut olduğu çağın gereklerinden etkilenmemesi imkânsız olan atasözleri, yıllar için özünü koruyarak sonraki nesillere aktarılmaya devam edecektir. Toplumun üstüne düşen en önemli görev ise atasözlerinin zaman içinde kaybolmasını ve unutulmasını engellemektir. Daimî olarak kullanılan atasözleri yaşamaya ve canlılığını sonsuza kadar belki de korumaya devam edecektir. Burada hem topluma hem de bireye oldukça büyük sorumluluklar ve görevler düşse de asıl sorumluluk kişinin dilindedir. Anlamlı olarak atasözleri kullanmak her kişinin sorumluluğunda olan ve asla terk edilmemesi gereken önemli bir görevdir. Bu görev terk edilirse belki de bir tarih gözlerimizin önünde yitip gidecektir.
