Cenap Şahabettin Sözleri :
Aczini duymayan adam hakikaten kuvvetli değildir.
Aç gözlüyü minnettar edemezsin, doymaz ki!.
Açıkgözlülük, sırasında göz yummayı bilmektir.
Adi fikre sarf edilmiş güzel ifadeden ziyade, adi ifade işinde gördüğüm güzel fikre acırım.
Ağaçların, çiçekler gözü, kuşlar dilidir.
Ahalinin lokması, hükümetin temelidir.
Ahirette dirilmek ümidi olmasa, sanıyorum ki hıfzısıhhaya riayet çoğalırdı.
Ahmak, ışıkla alevi karıştırır ve kendisini her yakanı güneş sanır.
Ahmak, hiç kimsenin beğenmediği hareketini kusursuz bulur.
Akıl yaşta değil baştadır. Doğru bir söz fakat aklı da başa yaş getirir.
Alnını ne kadar yüksek tutarsan, yere o kadar sağlam basarsın.
Altından kendini gözet. Zehiri hiçbir zaman teneke kutu içinde sunmazlar.
Ancak cücelerdir ki, küçüldüklerini hissetmezler.
Anha minha (şu veya bu) hiç mahzursuz (zararsız) bir tek eğlence var: Bir tatlı rüya…
Anlaşılanı anlamayanlardır ki, bermutad anlaşılmayacakları anlamak iddiasındadırlar.
Aşık, buldukça bunar.
Aşık, sevdiğine bakar, fakat onu görmez.
Aşıklar arasında hakaret, bûse ile ödenir.
Aşıkların en kanaatkari bile sevdiğinden ziyade sevilmek ister.
Aşk üstüne keder, kor üstüne kömür gibi düşer, evvela körletir, sonra alevlendirir.
Aşk yolunun garip yokuşları ve inişleri vardır. Çıkarken baş döner, inerken gönül bulanır.
Aşk, kalbimizin saygısız misafiridir. Bize sormadan gelir, bize sormadan gider.
Avam iyi anladığına değil, iyi işittiğine inanır; ona inanmalı.
Avam yalanla avutanı, hakikatle korkutana tercih eder.
Avamı (cahil halk) ümitli oldukça, bir cemiyet ölmez; en kötü idare, avamı me’yus edendir. (ümitsizliğe düşürendir)
Aynaya pek az bakan, kusurlarını pek az görür.
Başını semaya çarpmaktan bermutad cüceler korkar.
Başkası düştü mü, “Çürük tahtaya basmasaydı” deriz. Kendimiz düşünce, bastığımız tahtanın çürük çıkmış olmasından şikayet ederiz. ()
Bayram, kıyafetlerin riya devridir.
Rütbe ve nişan bazılarını yükseltir, bazılarını da alçaltır.
Berberler nasıl geveze olmazlar; sabahtan akşama kadar çenelerimizle oynuyorlar.
Bırakın söylesin, dipsiz mubahaseleri kısa kesmenin en müessir çaresi budur.
Bilgisizlik, daima nur ile alevi karıştırır ve çok kere kendisini aydınlatan gibi, yakanı da güneş sanır.
Bilmedikleri şeylerden bahsedenler, dikkat ediniz; söz söylerken, müstesna bir azamet takınırlar.
Bir adamın efkarını sözler değil, hayatı gösterir.
Bir asılsız söz yerleşti mi, onu mantıkla yıkmaya çalışmayın, çünkü başaramazsınız. Onu zamana terk edin.
Bir aşkın açtığı yaraya ancak yeni bir aşk merhem olur.
Bir erkeğin aklını almayı kasteden kadın, daima işine elverecek kadar zaman bulur.
Bir güzel kıyafet, iyi bir tavsiye mektubudur.
Bir istiyor insan onu, bir istemiyor ah! Sevmek dahi doğmak gibi, ölmek gibi bir şey.
Bir kimsenin mutluluğu, bir başkasının elindedir.
Bir milletin miyar-ı medeniyeti, erbab-ı irfanına derece-i hürmettir.
Bir yaştan sonra “istikbal” in adı, “ahır-ı ömür” oluyor.
Birbirini tanıyanlar ve anlayanlar arasında sükut, sözden daha çok derinlere ve daha çok uzaklara gider.
Budalalar meclisinde en zarif nükte, susmaktır.
Büyük kalpler; büyük binalar gibi daima kendilerini gösterirler.
Büyüklere çok sokulmak ihtiyacını, ancak küçükler hisseder.
Çalışmak, istirahatın hardalıdır.
Çenesi düşmedikçe ihtiyarlar, az söz söylerler. Hayat onlara sözün faydasızlığını öğretmiştir.
Çok kere “iyi adam” ona deriz ki, hiçbir şey yapmaz; “ölü adam” dersek, belki daha doğru olurdu.
Çok kere hiç aramadığımız şeylerden bahsederken, ”bulamadım” deriz.
Çok yaşatmak elimizde değil, fakat adımızı çok yaşatmak elimizdedir.
Çok yazan değil, güzel yazan yaşar.
Daima ara, bugün altın ararken bakır bulursun, yarın bakır ararken altın.
Demir mukaddestir, seyf olursa; mel’undur zincir-i istibdat olursa.
Dimdik ve dosdoğru yürü! Hiç olmazsa boyundan kısa görünmezsin.
Din bağnazlığı dini, tarih bağnazlığı tarihi öldürür.
Dinsiz vardır ki, inkarın esasları bir mabed teşkil eder.
Doğruyu söyletmek değil, anlatmak güçtür.
Dostunu hemen ölüverecekmiş gibi sev; düşmanını hiç ölmeyecekmiş gibi telâkki et.
Dün bir ders, yarın bir muâdele, bugün bir öğretmendir.
Düşmanlarını aldatmayanlar, dostlarını aldatmayanlardan daha çoktur.
Düşmanlığı dostluktan ziyade saklayan yürek, pek azdır.
Edebiyatın en tehlikeli düşmanları, kötü yazarlardır.
Ehliyetli ve mütevazı olmak güç değildir; güçlük, hem ehliyetsiz hem de mütevazı olabilmektir.
Ekinlere bir kere de çiftçi gözüyle bakınız; başakları hükümdar tuğlarından ve taneleri incirlerden daha kıymetli bulursunuz.
Elemi bilmeyenin merhametine inanmayınız.
Elinden geleni yapmadığın müddetçe, umduğunu bulamadığından şikâyette haksızsın.
Elinden gelse her muharrir, bütün okuyucularına kendi zevkini aşılardı.
En acınacak mahluk, kaplumbağalar ile yürümeye mahkum küheylanlardır.
En çok bolluk getiren yağmur, alınteridir.
En geveze kuş ümittir, kalbimizde hiç susmaz.
En sevimsiz faaliyet, başkasının pisliğini temizlemektir.
En vefakar dostumuz, gölgemizdir; o da yoldaşlık etmek için güneşli havayı bekler.
Enbiyanın olmadığı yerde, evliya bolluğu görülür.
Erdemini yıkamadığın düşmanının, yenilgisinden emin olmamalısın.
Erkeğin kalbi yaşlandıkça, kadının kalbi bozuldukça katılaşır.
Erkek barut, kadın ateşse, aşka da körük denilebilir.
Esarete düşmeksizin mutî ve istibdada varmaksızın amir olabiliyor musun, emin ol kuvvetlisin.
Eski zaman, ‘’ısıramayacağın eli öp!’’ demiş. Asrımız aksine, ‘’kıramayacağın zinciri hiç olmazsa kemir’’ demiş.
Eskimiş fikirler paslanmış çivilere benzer, söküp atmak çok güçtür.
Eşeği mektep müdürü yapan, dershanelerin ahıra döndüğünden şikayet etmemelidir.
Ettiği iyiliği ve gördüğü fenalığı unutmayan, gördüğü iyiliği ve ettiği fenalığı çabuk unutur.
Fen, din, ahlâk, menfaat; bunları uzlaştıran adamdan korkarım.
Fevkalâde (olağanüstü) ruhlarda fazilet gibi kusur da müstesna bir azamet ahr.
Fırtına gecelerinde, nakış işlenmez.
Fikir uğradığı dimağın değil, çıktığı dilin malıdır.
Gariptir, ipeği yapan böcek değil de giyen kadın gururlanır.
Gariptir, yükü çeken manda ses çıkarmaz da, kağnı inler.
Gece, büyük ve kara renkli bir yapraktır.
Gençler bana sofraya oturanların halini, ihtiyarlar sofradan kalkanların halini hatırlatır.
Gençliğe çok kusur bağışlanabilir, çünkü nefsine tashihe vakti vardır.
Genellikle dayak atana kızar, dayak yiyene acırız. Bu ikisinden birinin yeri ne olsaydık, acaba hangisini kabul ederdik?
Gerçek cesaret, yalnız ayıp ve hatadan korkmaktır.
Giden muhabbete hiç kimse yetişemez.
Gölgede yaşayanlar, güneşi göremezler.
Görmezliğe gelmek isteyen için, gözlük; en kıymettar siperdir.
Göz, bazı dimağların penceresi, bazılarının dürbünü ve bazılarının da aynasıdır.
Güç olan kahramanca ölmek değil, kahramanca yaşamaktır.
Gündüz kandilini hazırlamayan, gece karanlığa razı demektir.
Güneşi istedikleri gibi görebilmeleri için, güneş tutulmasını ne kadar temenni edenler var.
Güneşten yüz çevirmedikçe, insan kendi gölgesine hayranlık duymaz.
Güzel bir eskiyi, güzel bir yeni yap; bence dahisin.
Güzel fikir, doğru olmasa bile boşa gider.
Hafıza, dimağımızın kumbarasıdır.
Hak ve kuvvet, kılıçla kın gibidir; içinde kılıç olmayan kına kimse hürmet etmez.
Hakikat güneşini örten bulutların en kesifi, menfaattir.
Hakikati güneşe benzetirler, doğrudur. Gözlerimizi, yaralar korkusuyla çoğuna bakamayız.
Hakiki hürriyet, yüksek fikirlere esaret olmaktır.
Halimize uymayan, bizi oyalayamaz.
Hangi yaşta olursak olalım, kendi çevirdiğimiz çemberin arkası sıra koşan çocuklarız.
Haset, başkasının balını kedi ağzına zehir etmektir.
Hasetlerin en zehirlisi, midenin hasedidir.
Hasisin kesesi, hayatına ve hayatı, kesesine bağlıdır.
Hatıralar; kocayan dimağların, koltuk değneğidir.
Hatıralarımız yaşlandıkça, kendi kendine zenginleşen bir sermayedir.
Havas beğendikçe alkışlar, avam alkışladıkça beğenir.
Hayal, ruhun gizli kapısıdır; kötü fikirler, alelekser oradan gider.
Hayat bir kumardır, kazanmak için de maharet kadar da iyi zar lazımdır.
Hayat hiç şüphe yok ki bir komedyadır; fakat içinde çoğumuz ağlarız.
Hayat; bir tabur vukuattır, kumandanı; tesadüf.
Hayatta en zor şey, gayesiz insanlarla birlikte yaşamak mecburiyetinde kalmaktır.
Haykıran sükûtlar vardır ki, ancak Allah işitir.
Her gelişi sevinç uyandıran iki misafir vardır; servet ve şöhret.
Her güzel çiçeğin etrafında, kötü otlar türer.
Her millet, karnında istikbal namıyla bir yavru taşır. O yavruyu düşürmek, sosyal cinayetlerin en büyüğüdür.
Her ölen gassal elinden geçer, fakat temizlenmez.
Her söz, bir cevap istemez.
Her şey az çok çiğ et gibidir; biraz sabır ister ki, kebap olsun.
Her taassupta kaatil bir mahiyet vardır; tarihin taassubu hakikati öldürür; felsefenin taassubu fikri öldürür; dinin taassubu dini öldürür.
Herkes kendisini beşeriyet için elzem hisseder, halbuki beşeriyetin hiçbirimize ihtiyacı yoktur.
Herkes patlamak ister ama tutuşmak tehlikesi olmasa.
Herkese hak veren, hiç haksız çıkmaz.
Herkesi kör, âlemi sersem sanmak da bir saadettir.
Hiç kimse ne tamamen olduğu gibi görünebilir ne de olmadığı gibi… Riyakar odur ki benliğinden sakladığı, gösterdiğine galiptir…
Hiç kimseye benzememek isteyen, bir karikatüre benzer.
Hiç kimseyi aldatmaksızın, kendini aldatabildin mi? İşte, ahlak dairesinde saadet budur.
Hiçbir vaade inanmamak, her vaade inanmaktan karlıdır.
His ne kadar kolay değişirse, fikir değiştirmek o kadar zordur.
Hülya ile yola çıkan, menzile elleri boş girer.
Hürriyet, hürriyetin ne olduğunu bilmeyenin hakkı değildir.
Hürriyeti suistimal eden, ona layık olmadığını itiraf ediyor demektir.
İçinde yaşadığı zamanı beğenmemek, aczin en yaygın şeklidir.
İftirak (ayrılık), her şiir-i muhabbetin son mısrasıdır.
İhtiyar gibi hareket eden genç; bir budala genç gibi hareket eden, ihtiyar bir delidir.
İhtiyar olup genç görünmek, herhalde genç olup ihtiyar görünmekten hayırlıdır.
İhtiyarlarda maziyi görürüz; hâlbuki iyi baksak, istikbalimizi görürdük.
İki şey göründüğü kadar basit değildir: Sırasından gülmek ve ağlamak. Çünkü, gülünç duruma düşmeden her ikisini tam vaktinde yapanlar, büyük bir zeka eseri göstermiş olur.
İlim yalnız zekayı değil, hamakati de artırır.
İnanmak istemeyeni, hiçbir mantık inandıramaz.
İnat, iradenin eşekliğidir.
İnsan genellikle, başkasına sürmek istediği çamura bulanır.
İnsan için en büyük kuvvet, kendisini olduğu gibi görebilmektir.
İnsan kendi mevkiini, dostlarının gösterdikleri nokta ile düşmanlarının gösterdikleri nokta arasında aramalıdır.
İnsan tükenir, şiir tükenmez; gökteki bazı yıldızlar gibi, yerde henüz nuru insanlara vâsıl olmamış şiirler vardır.
İnsan yükseğe çıktıkça, pantolondaki yamanın görünmesi ihtimali artar.
İnsan, hakikaten enfes-i mahlûkat, eğer kalp genç kalsa ve dimağ yaşlı olsa.
İnsan, sevdiğinden korkar fakat korktuğunu sevemez.
İnsan, tarihine her istediğini söyletebilir. Çünkü ölüler, itiraz edemezler.
İnsana en güzel sıfatı, “fani” diyen vermiştir.
İnsaniyeti en çok seven hiç şüphem yok, yamyamlardır.
İnsanlar; kırmızı bir güle doğru koşarlarken, çoğu zaman ayaklarının altında ezilen kır çiçeklerinden habersizdirler.
İstibdad, her temel milletin kürek cezasıdır.
İyi adam dediğimiz, kendimize çok benzeyendir.
İyiliği, yalnız iyiler anlar; kötülüğü herkes…
İzzet-i nefse en ağır gelen şey, istihfaftır.
Kabul etmediğimiz fikirlere karşı, ne kadar kuvvetli mantığımız vardır.
Kadın erkekten yüksektir fakat düşünce, erkekten aşağı düşer.
Kadın erkekten, aslan yüreği içinde kuzu itaati ister.
Kadın olsun, kitap olsun; cildine aldanma, içine bak.
Kadın, erkek birbirini ikmâl eder diyorlar; halbuki alelekser biri diğerini tenkis eder.
Kadınlar nebatata benzer; inkişaf için bazısı açık hava ister, bazısı limonluk.
Kafalar, boş durdukça kalınlaşır.
Kâinatta yalnız bir sosyalist tanırım; ecel.
Kalbin hacmini, ihata ettiği muhabbetler tayin eder.
Kalp söze başlayınca, akıl sağır olur.
Kalp, ne muğfil bir saattir; kâh bir günü bir ay kadar uzun, kâh bir ayı bir gün kadar kısa gösterir.
Kalp; ancak fethedilebilir, istirdad edilemez.
Karga ne kadar adını değiştirse de, sesinden tanınır.
Karnı açlardan çok, kalbi açlara acırım.
Kartalın beğenmediğini, kargalar kapışır.
Kavak ağacını beğenen ve seven pek az kişi gördüm, çünkü dosdoğrudur.
Kendisini pek çok seven, çevresinde pek az sevilir.
Kibir ile aşk şu cihetten birbirine benzer ki, ikisi de kâr eder.
Komedilerin çoğunda aşk vardır, aşkların çoğunda komedi olduğu gibi.
Koyunları korumak isteyen çoban, ağılın kokusunu kurda duyurmamalıdır.
Köhne fikirler, paslanmış fikirlerdir; söküp atmak güçtür.
Köpeğe gem vurma, kendisini at sanır.
Körler memleketinde görmek, bir hastalık sayılır.
Kötülük, kapısını aralık etmeye gelmez, ardına kadar açılır.
Kundak, bir gün öleceklerin sarıldığı kefen; kefen, bir gün doğacakların sarıldığı kundaktır.
Kurduğu tuzağa düşmeyen avı, ahmaklıkla suçlayan avcı bile gördüm.
Kusurlarını gördüğüm için muhabbetim kalmadı deme, muhabbetim kalmadığı için kusurlarını görüyorum de.
Kusurumuz ne kadar çoksa, o kadar kusur ararız.
Kuzusuna kıyamayan, kebap yiyemez.
Küçük kapılardan girmeye kendini mecbur bilenler, eğilirler.
Lafla peynir gemisi yürümez amma, lafla yürüyen gemiler yok değildir; ez-cümle politika gemisi.
Memuriyet, izzetli veya saadetli birer esarettir.
Menfaat; sandalyeye benzer, başında taşırsan seni küçültür, ayağının altında alırsan yükseltir.
Mertlik bir mazhariyettir ki, ekseriya ondan nasibini almayanların ağızlarında dolaşır.
Meşe gölgesinde filizlenen yosunlar, çok kere kendilerini meşe fidanı sanırlar.
Mevtin acılığını, sevdiklerimizin ölümünde tadarız.
Muvaffakiyet; en müessir leke sabunudur.
Mücadele-i hayatta ihraz-ı galebe için, sağlam kafa lâzımdır; insanlarda koçlar gibi kafa kafaya dövüşürler.
Ne bütün varını yiyip ölmüş vardır, ne her fikrini söyleyip susmuş.
Ne yapayım, diye düşünmektense bir şey yapma, düşün!
Neleri bilmediğini bilen çoktur; güçlük, neleri hiçbir zaman bilemeyeceğini bilmektir.
Nur, aydınlattığı çevreye; ateş ısıttığı daireye göre kıymet alır.
Nüfuz, hüsnüniyetle sarfedilmeli ki çok yaşasın.
Ömründe hiç yalan söylememiş adama yalan söylemeye, hiç kimse cesaret edemez. Herkesin yalana cüreti, öyle adam bulunmadığı içindir.
Örümcek ağı da bir tuzaktır ama, ancak sinekler için.
Öyle yaşa ki; az bile yaşamış olsan, yaşamış olasın.
Para ile muhabbet olmaz, parasız muhabbette sürmez.
Pek çok seven, muhabbetini daima az bulur.
Pek tabii olmaya gelmez, terbiyesiz derler. Pek samimi olmaya gelmez, saygısız derler.
Politikada kabahat hiçbir zaman öldürenin değil, daima ölenindir.
Saadet, dağlar gibidir; ses verir ama kımıldamaz, bekler ki sen ona gidesin.
Sadakanı kör dilenciye vermeyi tercih et, seni görmeyeceği için nankörlükten kurtulursun.
Sahte zarafet diken gibi batar ve diken gibi metanetsizdir.
Saklanan çirkinlik, iki kat çirkin görünür.
Saygı, çok kere korkunun söylenmeyen şeklidir.
Sevda ile kara sevda arasında hafif bir renk farkı vardır.
Sevgilim dinle, işte bâd-ı hazan, müteverrim misali öksürüyor, hem de bir öksürük ki çok sürüyor.
Siyasi makamların çoğu bir tarafı pişmiş omletler gibi ancak altüst ettikten sonra yutulabilir.
Sizi sevmeyenler ya kendilerini anlamadığınız yahut çok iyi anladığınız adamlardır.
Sofunun riyası dindarı kandırır, dinsizi değil.
Sözümüz güzel de olsa, ara sıra sükut ile çerçevelenmedikçe sevimli olmaz; gevezeler, mir-i kelâmda olsalar sevimsizdirler.
Sürüden ayrılanı, sürü sevmez.
Şen adam güneşe benzer, girdiği yeri aydınlatmış olur.
Şüphe, bir ışığa doğru koşmaktır.
Şüphe, hummalı bir hastaya benzer; uyumaz, uyuyamaz, uyutmaz, dalsa da korkulu rüyalar görür.
Taassubun her türlüsü çirkindir, hatta taassuba karşı taassup bile.
Tab’ı beşer, biraz mezat sergisini hatırlatır; ne ararsan, bulursun.
Tabiatın büyük haksızlığı; hayatı anlamayanlar kadar.
Talih, beceriksizlerin maharete verdikleri isimdir.
Tam bitaraflık, insan harcı değildir.
Tarih; bir tekerrürdür ama her devirde haylice değişerek.
Tarihe insan her istediğini söyletebilir, zaten ölüler itiraz edemezler.
Tebaasının tepesine her hükümet kılıç asar; iyi hükümetler onlardır ki, astıkları kılıcı hissettirmezler.
Tesadüfün yükselttiği adamlar, hakikaten yüksek adamlardan daha yüksek görünürler.
Tevâzu yaşmağa benzer; örterek güzelleştirir.
Ummak, anmak, oyalanmak; işte menabi-i ezvakımız.
Uzun söz, uzun akçe gibi kadınlara yakışır.
Ümitsiz yürek petrolsüz lambaya benzer, hiçbir şeyle aydınlatılamaz.
Varlığını hissettirmeyen istibdadın, başım üzerinde yeri var; enseme dokunma yan boyunduruk, bende yok demektir.
Vekarlı ruhlara âhanın merhameti de hasedi kadar ağır gelir.
Vicdan yalan söylemez ama sık sık yanılır ve yanıltır.
Yalan kadar hiçbir hayvan, velûd değildir; bir yalan en aşağı on yalan doğurur.
Yalanı söküp atmadan hakikati dikmeye çalışma, tutmaz.
Yalanların en müstekrehi, ahlak namına ihtiyar edilenlerdir.
Yalnız dilini hıfza alış; âza-yı saireni Allah affeder.
Yalnız kendi nefsini düşünüp dost arayan, hizmetçi arıyor demektir.
Yalnız seni sevenleri sevmek; sevgi değil, değiş tokuştur.
Yanlış bildiklerimizi atsak, kafamızın yükü o kadar hafiflerdi ki.
Yasak, arzu doğurur.
Yaşamak, çok kişi için yiyip içerek ölümü beklemektir.
Yaşayacak yenilikler, ancak eskiyi bilenlerden çıkar.
Yazısı ile okuyucularını yükseltmeyen yazar, ancak bir katiptir.
Yerinde sayanlar, yürüyenlerden daha çok ayak patırtısı yaparlar.
Yuvasını yakmadıkça, yılanın kökü kesilmez.
Yüksek fikirler; yüksek dağlara benzer, alışkın olmayanları korkutur.
Yüksek makamlar yüksek tepeler gibidir, koşarak çıkanlar nefes darlığı hisseder.
Yüksek tepelerde hem yılana, hem kuşa rastlanır; birisi sürünerek, öteki uçarak yükselmiştir.
Yüksel oğlum yüksel! Çıkmak için müracaat ettiğin merdiveni soran bulunmaz.
Zavallı koyun sürüsü, çobanı da besler, çoban köpeğini de, kurdu da.
Zekasız kuvvet yıkabilir, ancak yapamaz.
Zevk-i selim çirkinliğe acır, zevk-i sakîm güzelliğe kızar.
Zulmü affetmek büyüklük, unutmak ise küçüklüktür.
